Vertrek je binnenkort op reis? Controleer dan je vaccinaties. Sommige vaccinaties zijn in functie van je bestemming verplicht of aanbevolen[1]. Zo is bijvoorbeeld vaccinatie tegen gele koorts in sommige Afrikaanse of Latijns-Amerikaanse landen verplicht1. Ook wanneer je naar Oost-Europa of bepaalde landen in het Middellandse Zeegebied reist, zoals Marokko, is het sterk aanbevolen om je te laten vaccineren tegen hepatitis A1. Voor de volledige lijst per bestemming, kan je terecht op de referentiewebsite wanda.be.

Vaak weet je het niet, maar zelfs voor bestemmingen in hartje Europa worden bepaalde vaccinaties aanbevolen. Dit is bijvoorbeeld het geval voor een ziekte die wordt verspreid door teken[2]. Het is algemeen geweten dat deze mijtachtigen een belangrijke rol spelen in het verspreiden van de ziekte van Lyme[3], maar teken zijn ook de drager van het tekenencefalitisvirus. Dit virus kan ernstige gevolgen hebben op lange termijn[4].

Tekenencefalitis (TBE) is een virale infectie die ernstige gevolgen kan hebben. In 1 op 3 gevallen4 dringt ze het zenuwstelsel binnen en tast ze de hersenen aan. In enkele zeldzame gevallen kan TBE dodelijk zijn. De infectie is meestal afkomstig van een tekenbeet[5].

Teken zijn mijtachtigen en drager van tal van ziekteverwekkers. Ze verankeren zich in de huid van zoogdieren, waaronder de mens, om zich te voeden met hun bloed. Ze kunnen hierbij verschillende bacteriën overbrengen op hun gastheer, waarvan de meest bekende verantwoordelijk is voor de ziekte van Lyme, maar ook virussen, waaronder het virus dat verantwoordelijk is voor tekenencefalitis[6].

Wanneer je reist, moet je extra waakzaam zijn, zelfs binnen Europa. In bepaalde, zogenaamd endemische gebieden is de ziekte aanwezig, omdat teken ze meedragen en doorgeven. Teken kunnen ook gevaarlijker zijn in bepaalde zones dan in andere[7].

Tekenencefalitis kan leiden tot tijdelijke symptomen zoals koorts, misselijkheid en hoofdpijn[8]. In 1 op 3 gevallen4 leidt het tot verlamming, epilepsie, aandachtsstoornissen en soms coma. Voor 10% van de besmette personen leidt tekenencefalitis tot neurologische complicaties op lange termijn, waarvoor geen specifieke behandeling bestaat [4].

In bepaalde Europese gebieden loop je meer risico dan in andere, onder meer omdat er veel besmette teken voorkomen. Dit zijn zogenaamde endemische gebieden [7]. Momenteel telt België geen endemische gebieden, maar in sommige nabijgelegen landen zijn die er wel. Zo zijn er endemische gebieden in Oostenrijk, Zwitserland, Duitsland, Italië, Kroatië, Polen, Republiek Tsjechië, Hongarije, Slovenië, Noorwegen, Zweden, Finland, Roemenië en Rusland [6]. De volledige lijst met risicobestemmingen is beschikbaar op wanda.be of tekenvaccinatie.be

Je loopt een risico als je verblijft of reist in deze gebieden en activiteiten plant in openlucht: wandelen in de natuur, kamperen, paardrijden, picknicken, fietsen,... Teken leven immers dicht tegen de grond in parken en tuinen, maar ook in bossen en weiden [9].

Weet ook dat teken het meest actief zijn van maart tot november. Het tekenseizoen kan echter elk jaar variëren, in functie van het klimaat4.

Om tekenbeten te vermijden tijdens buitenactiviteiten, wordt aanbevolen9 om:

• Bedekkende kledij te dragen: lange mouwen, broekspijpen in de sokken, hoge schoenen.

• Lichte kleuren te dragen: zodat je de teken makkelijker ziet.

• Een spray tegen teken te gebruiken: op je kledij en de onbedekte huid.

• Een fijn epileerpincet mee te nemen om de teek zo snel mogelijk te verwijderen.

Om je te beschermen tegen tekenencefalitis bestaat er een vaccin dat tot 99% efficiënt is. De Hoge Gezondheidsraad en het Tropisch Instituut van Antwerpen bevelen beide de vaccinatie aan voor wie leeft in of reist naar een endemisch gebied en activiteiten in de natuur voorziet. 2,7

Praat voor je vertrek met je arts of apotheker over het vaccin tegen tekenencefalitis.