Invasieve schimmelinfecties worden veroorzaakt door ziekteverwekkende of pathogene schimmels. Ze treffen een groot aantal patiënten en bezorgen de medische wereld heel wat kopzorgen. Soms is het immers moeilijk om een diagnose te stellen of zijn de infecties resistent tegen de voorgestelde behandeling. Ook binnen de coronapandemie spelen schimmelinfecties een rol, aangezien covid-19 het risico op deze infecties verhoogt.

Invasieve schimmelinfecties zijn ziekten veroorzaakt door pathogene schimmels. De meest voorkomende invasieve schimmelinfecties zijn:

1. Invasieve Candidiasis[1], veroorzaakt door Candida-schimmels. Deze schimmels komen voor in de normale menselijke flora van de mond-keelholte, het spijsverteringskanaal en zijn ook in kleine hoeveelheden aanwezig in de vaginale flora. Candida-schimmels kunnen infecties uitlokken bij patiënten met diabetes, aalvleesklierontsteking of een maag-darmperforatie. Candidiasis kan ook voorkomen naar aanleiding van een langdurig ziekenhuisverblijf, een zware operatie of bloedvergiftiging.

2. Invasieve Aspergillose[2], veroorzaakt door Aspergillus-schimmels. Aspergillus-schimmels leven in de omgeving van de mens, onder meer in planten, fruit, stof en lucht. Ze kunnen leiden tot infecties met een hoog sterftecijfer, vooral bij kwaadaardige bloedziekte of chronische granulomateuze ziekte (waarbij de witte bloedcellen niet in staat zijn om bacteriën en schimmels normaal af te breken). Aspergillose kan ook voorkomen bij patiënten die een orgaantransplantatie ondergingen of die chemotherapie of een langdurige behandeling met corticosteroïden krijgen. Ook een gevorderde vorm van aids2 en een ernstige vorm van COVID-19[3] zijn risicofactoren voor deze infectie.

3. Mucormycose[4], veroorzaakt door Mucorales-schimmels. Mucorales-schimmels zijn aanwezig in de bodem en in heel wat voedingsmiddelen[4]. Ze lokken vooral infecties uit bij patiënten met diabetes, kwaadaardige bloedziekte of een ernstige tekort aan bepaalde witte bloedlichaampjes (neutropenie). Mucormycose kan ook voorkomen bij patiënten die een stamcel- of orgaantransplantatie ondergingen of chemo- of immunotherapie tegen kanker krijgen[5]. Een ernstige vorm van COVID-19 vormt eveneens een risicofactor voor deze infectie[6],[7].

covid-19 patiënten die ‘acute respiratoir distress syndrome’ (ARDS) ontwikkelen, lopen een hoog risico op invasieve schimmelinfecties. Bij patiënten op de intensieve zorgen worden zo gevallen vastgesteld van ernstige met covid-19 geassocieerde pulmonale aspergillose (ook wel boerenlong of duivenmelkersziekte in de volksmond genoemd).[8]

Sommige schimmelinfecties zijn moeilijk op te sporen. Als ze niet vroeg worden herkend of juist worden behandeld, kunnen ze leiden tot ernstige en zelfs levensbedreigende ziekten. De symptomen herkennen, is dus van cruciaal belang. Door een vroege en juiste diagnose kan de patiënt snel en op de correcte manier worden behandeld. Een groter bewustzijn rond schimmelinfecties is dan ook essentieel voor een juiste behandeling.

Hoe weet je wanneer iemand besmet is met een invasieve schimmelinfectie? Als iemand geneesmiddelen krijgt voor een andere infectie en de persoon vertoont geen beterschap, kan dit op een schimmelinfectie wijzen[1].

Net zoals bij andere soorten antimicrobiële stoffen, neemt de resistentie of weerstand tegen antischimmelmiddelen toe[1]. Resistentie houdt in dat de ziekteverwekkende schimmels niet meer reageren op geneesmiddelen. De behandelingsmogelijkheden worden dan sterk beperkt. Bij resistentie tegen schimmelwerende middelen wordt de behandeling van infecties erg complex en kan het risico op verspreiding of ernstige ziekte toenemen.

Weerstand tegen schimmelwerende geneesmiddelen of antimicrobiële resistentie (AMR) is dan ook een belangrijk aandachtspunt in de medische wereld. Om patiënten te helpen en de resistentie tegen schimmelwerende middelen te verminderen, moet de juiste behandeling worden toegediend en moet het gebruik worden gecontroleerd. Een gecoördineerde aanpak is van cruciaal belang.

Elk jaar vindt in september de sensibiliseringsweek voor schimmelinfecties Think Fungus plaats, om het belang van een vroegtijdige opsporing van ernstige schimmelinfecties en een snelle, correcte behandeling te benadrukken.

211162 – September 2021

Meer informatie over Infectieziekten